Wspólnota majątkowa w małżeństwie to dla wielu osób pozostających w formalnych związkach niemal oczywistość. Warto jednak wiedzieć jak przedstawiać się będzie sprawa wspólnej nieruchomości po śmierci jednego z małżonków. Jakimi możliwościami dysponować będzie osoba żyjąca? Jakie kroki powinny podjąć osoby we wdowieństwie, by móc skorzystać ze wszystkich należnym im praw? Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania znaleźć można w poniższym wpisie. Zapraszamy do lektury!
Szukasz pomocy – chcesz sprzedać nieruchomość? | Sprawdź najlepszych agentów nieruchomości w Polsce
Przywileje dla małżeństw
Małżeństwo w Polsce ma status związku znajdującego się pod szczególną ochroną prawa i wiązać się będzie z dostępem do licznych przywilejów. W dużej mierze przywileje te dotyczyć będą prawa spadkowego, w którym to właśnie żyjącemu małżonkowi przypadać będzie zazwyczaj największy udział w spadku.
Warto jednak odpowiednio wcześniej wiedzieć, jak wygląda dziedziczenie majątku po śmierci małżonka – także wówczas, gdy jednym z najważniejszych elementów spadku pozostaje wspólna nieruchomość.
Dziedziczenie mieszkania po małżonku
W większości przypadków po śmierci małżonka mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy zmarły nie pozostawił testamentu lub wszystkie z osób wskazanych w testamencie nie przyjęły spadku. Wówczas według prawa priorytetem jest hierarchia dziedziczenia – spadkobiercami w pierwszej kolejności będą właśnie żyjący małżonek oraz dzieci zmarłego. Jeśli w małżeństwie są dzieci, to każda z osób uprawnionych będzie dysponowała prawem do równej części masy spadkowej.
W jednym przypadku wysokość spadku dla żyjącego małżonka nie może być mniejsza niż ¼ spadku – dzieje się tak wówczas, gdy do spadku uprawnionych jest więcej niż troje dzieci. Podkreślić należy jednak, że do spadku uprawnione będą wszystkie dzieci zmarłego – również te spoza małżeństwa.
Co zaś z podziałem spadku wówczas, gdy małżeństwo było bezdzietne? Wówczas do spadku oprócz małżonka powołani będą także rodzice spadkodawcy. Podział spadku nie będzie jednak równy. Żyjący małżonek otrzyma bowiem ½ spadku, każdemu z rodziców przypadnie zaś po ¼ spadku. W sytuacji zaś, gdy jedno z rodziców nie żyje, to ich udział przypadać będzie w równych częściach rodzeństwu zmarłego.
Dziedziczenie a majątek wspólny w małżeństwie
Równy udział w spadku małżonków i dzieci nie będzie równoznaczny jednak z tym, że spadkobiercy stają się właścicielami równych części mieszkania. Dlaczego tak się dzieje? W przypadku wspólności majątkowej małżonków każdy z nich będzie dysponował równym prawem do majątku wspólnego. W tej sytuacji więc po śmierci jednego z nich żyjący małżonek automatycznie staje się właścicielem połowy tego majątku, czyli zachowa własny udział w majątku wspólnym w wysokości ½.
Dziedziczeniu ustawowemu podlegać będzie udział przypadający zmarłemu małżonkowi, również w wymiarze ½. Przy tym wszystkim ważne jest jednak założenie, że udziały małżonków w majątku wspólnym były równe.
CZYTAJ TAKŻE | Rozwód a podział majątku
Sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka
Z pewnością wiele osób pozostających we wdowieństwie zastanawia się, czy i na jakich zasadach możliwa jest sprzedaż mieszkania otrzymanego w spadku po zmarłym współmałżonku. Okazuje się, że taka transakcja jest jak najbardziej możliwa – i to w każdym momencie spadku. Pamiętać należy jednak o tym, że w niektórych przypadkach konieczne będzie uiszczenie podatku dochodowego po sprzedaży nieruchomości.
Do 1 stycznia 2019 podatek ten obowiązywał w przypadku sprzedaży nieruchomości w ciągu 5 lat kalendarzowych liczonych od końca roku, w którym nabyło się spadek. Po tej dacie weszły w życie nowe przepisy i według nich 5-letni okres, w którym istnieje obowiązek odprowadzenia podatku od sprzedaży nieruchomości, liczony jest nie od chwili nabycia spadku, lecz od momentu wybudowania tej nieruchomości przez spadkodawcę.
To z pewnością doskonała wiadomość dla wszystkich spadkobierców, którzy chcieliby szybko i intratnie zbyć otrzymaną w spadku nieruchomość. Sytuacja okaże się jednak bardziej skomplikowana wówczas, gdy jedno z dzieci nie zgodzi się na sprzedaż nieruchomości. W takiej sytuacji konieczne będzie przeprowadzenie działu spadku (jeśli fizyczny podział nieruchomości nie jest możliwy) lub wnioskowanie o przyznanie prawa własności nieruchomości jednemu ze spadkobierców. W ostatnio opisanym przypadku zaś konieczne będzie także zobowiązanie do spłaty dzieciom przynależnej im części wartości danej nieruchomości.
Nieruchomość w spadku to obowiązek
Nierzadko otrzymanie nieruchomości w spadku będzie dopiero początkiem długiej i nieraz bardzo kosztownej drogi do pełni uzyskania pełnych uprawnień do rozporządzania daną nieruchomością. Warto pamiętać, by zawsze pilnować własnych interesów i nie zwlekać w podejmowaniu czynności, które mogłyby doprowadzić do nałożenia na spadkobiercę niemałej grzywny lub powstania zadłużenia podatkowego.
Zupełnie niezależnie od tego zaś, komu przypada nieruchomość w spadku, należy pamiętać o bezwzględnej konieczności uregulowania stanu prawnego tejże nieruchomości w księdze wieczystej. Dodatkowo nie można zapomnieć także o zgłoszeniu spadku do urzędu skarbowego oraz o uiszczeniu podatku od spadków, oraz ewentualnego podatku od sprzedaży.
